مجله اینترنتی ندا آنلاین:
مجله چمدان: ایده چاپ تصویر مواریث فرهنگی و تاریخی بر روی اسکناس‌ها ایده‌ای قدیمی هست که سال‌ها در ایران جریان داشته هست. در این گزارش به تصاویر جاذبه‌های گردشگری و مکان‌های تاریخی که بر روی و یا پشت اسکناس‌های منتشر شده از دهه ۷۰ به بعد در ایران جای گرفته می‌پردازیم.
اسکناس ۱۰۰ ریالی ؛ ساختمان پیشین مجلس شورای اسلامی
این روزها نه دیگر اسکناس ۱۰۰ ریالی استفاده می‌شود و نه ساختمانی که عکس آن بر پشت اسکناس هست برای جلسات مجلس شورای اسلامی … عکس روی اسکناس ۱۰ تومانی ساختمانی را نشان می‌دهد که متعلق به دهه ۳۰ خورشیدی هست، این بنا که در خیابان امام خمینی و روبروی دانشکده افسری قرار دارد. ابتدا به عنوان کاخ سنا مورد استفاده بود و بعد از انقلاب به محل تهیه پیش نویس قانون اساسی و سپس مجلس شورای اسلامی تبدیل می‌شود. اکنون جلسات سالانه مجلس خبرگان و گاهی جلسات شواری عالی استان‌ها در آن برگزار می‌شود.
معماری این کار که با الهام از کاخ‌های قدیمی ایران طراحی شده و نمایی از سنگ مرمر دارد. در دو گوشه این بنا دو ستون با طرحی زنجیروار ساخته شده هست. معماری این ساختمان را محسن فروغی و حیدر غیابی برعهده داشته‌اند.
۲۰۰ ریالی ؛ مسجد جامع یزد
بر روی اسکناس‌های ۲۰ تومانی که این روزها دیگر جایی در معاملات روزانه مردم ندارد، تصویر مسجد جامع یزد یکی از آثار شاخص تاریخی و معماری ایران دیده می‌شود. کاشی‌کاری‌های زیبای مسجد جامع یزد تقریبا متعلق به ۷۰۰ سال پیش بوده و نمونه آن در جای دیگری دیده نمی‌شود. گفته می‌شود مسجد کنونی بر روی بقایای یک بنای ساسانی ساخته شده هست. مسجد جامع یزد در فهرست میراث ملی ثبت شده هست.
۵۰۰ ریالی ؛ سردر دانشگاه تهران
سردر اصلی دانشگاه تهران در دهه ۴۰ خورشیدی ساخته شده هست و در خیابان انقلاب اسلامی قرار دارد. کوروش فرزامی طراح این سردر هست، جنس این سازه از بتن و طراحی آن تصویری از دو بال دو پرنده هست. این سردر در فهرست میراث ملی نیز قرار دارد.
اسکناس پنجاه تومانی به خاطر داشتن تصویر این سردر بسیار مشهور و محبوب هست آنقدر که این سردر در میان دانشجویان به طنز به «سردر پنجاه تومنی» معروف هست.
۱۰۰۰ ریالی ؛ مدرسه فیضیه قم
مدرسه فیضیه در شمال صحن عتیق حرم حضرت معصومه در قم قرار دارد و با توجه به کتیبه سردر ایوان جنوبی آن به شاه طهماسب صفوی منسوب هست اما بنای فعلی آن در سال ۱۲۱۳ و ۱۲۱۴ق.، توسط فتحعلی شاه ساخته شد.
این نام به دلیل آنکه فیض کاشانی از علمای بزرگ دوره صفوی و داماد ملاصدرا در آن تدریس می‌کرده به این نام معروف هست. روایت دیگری نیز وجود دارد که علت نامگذاری را ریاست شرعی خاندان فیض بر قم در دوره قاجار می‌داند.
در بحبوحه انقلاب اسلامی نیز این مدرسه به دلیل آنکه محل حضور طلاب انقلابی و سخنرانی امام خمینی بوده بارها به محل درگیری نیروهای حکومتی و انقلابیون تبدیل می‌شود که مهم‌ترین آن واقعه قیام ۱۵ خرداد هست. این مدرسه علمیه در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده هست.
۵ هزار ریالی ؛ حرم حضرت معصومه و سفالینه‌های قرن ۸
اسکناس ۵ هزار ریالی با طرح‌های مختلفی منتشر شده هست در دوره‌های اول انتشار برخی از این اسکناس‌ها تصویری از حرم حضرت معصومه را داشتند و در انتشارهای بعدی بر روی برخی از اسکناس‌ها تصویری از سفالینه‌های قرن هشتم هجری به تصویر در آمد.
حرم حضرت معصومه در شهر قم یکی از زیارتگاه‌های مهم ایران محسوب می‌شود. گفته می‌شود بنای ابتدایی این زیارتگاه در دوره صفوی ساخته شده هست.
۱۰هزار ریالی ؛ حرم امام رضا، قله دماوند و آرامگاه حافظ
اسکناس‌های اولیه ۱۰ هزار ریالی تصویری از حرم مطهر امام رضا (ع) در مشهد را بر پشت خود داشت. سپس اسکناس‌های ۱۰ هزار ریالی با تصویر قله دماوند بلندترین قله ایران که در استان مازنداران قرار دارد، منتشر شد و در آخرین طراحی این اسکناس تصویری از آرامگاه حافظ بر روی آن نقش بسته هست.
حرم امام رضا (ع)؛ مرقد امام هشتم شیعیان در مشهد مهم‌ترین زیارتگاه ایران هست. اولین گنبد بر روی این بارگاه در دوره سلجوقی ساخته شده هست.
آرامگاه حافظ یا حافظیه در شیراز بنای یادبودی بر آرامگاه حافظ شیرازی شاعر بزرگ ایرانی هست که از دوره پهلوی به جای مانده و بر اساس عناصر معماری زندیه ساخته شده هست. البته اولین بنای یادبود بر آرامگاه حافظ در سال ۸۵۶ هجری قمری ساخته شده هست.
۲۰ هزار ریالی ؛ میدان نقش جهان و خانه آقازاده ابرکوه
اسکناس‌های ۲۰ هزار ریالی با چند تصویر مختلف بر پشت آن انتشار یافت که یکی از آنها نقش جهان و دیگری خانه آقازاده ابرکوه بود.
میدان نقش جهان در اصفهان یکی از آثار ثبت شده ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو هست. این میدان در دوره شاه عباس اول پادشاه صفوی گسترش یافت. دو بنای معروف این میدان یعنی عالی قاپو و مسجد امام به خوبی بر اسکناس ۲۰ هزار ریالی دیده می‌شود.
خانه آقازاده و بادگیر معروف آن بنایی قاجاری هست که در شهر ابرکوه در استان یزد قرار گرفته هست.
۵۰ هزار ریالی ؛ خلیج فارس و سردر دانشگاه تهران
سردر دانشگاه تهران سال‌ها پس از نقش گرفتن بر روی اسکناس ۵۰۰ ریالی بر روی اسکناس‌های ۵۰ هزار ریالی جای گرفت. البته از این اسکناس طرح‌های متفاوتی منتشر شد که یکی از آنها نیز تصویر خلیج فارس بر روی نقشه ایران با ذکر نام آن به انگلیسی و نمادی از انرژی هسته‌ای هست. خلیج فارس در جنوب ایران آبراهی مهم در خاورمیانه هست.
۱۰۰ هزار ریالی ؛ آرامگاه سعدی
پشت اسکناس‌های ۱۰۰ هزار ریالی تصویری از آرامگاه سعدی شاعر بزرگ ایرانی یا سعدیه در شیراز قرار دارد. این بنا در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده هست.
بعد تخریب بناهای اولیه موجود در سعدیه، کریمخان زند دستور ساخت مقبره‌ای بر آرامگاه سعدی را داد، این آرامگاه در طول تاریخ دستخوش تغییرات مختلفی شد تا در نهایت در دوره پهلوی بنایی با معماری محسن فروغی با گنبدی فیروزه‌ای در سعدیه ساخته شد.
چک پول ۵۰ هزار ریالی ؛ حرم مطهررضوی
روی چک پول‌های ۵۰۰ هزار ریالی تصویری از گنبد و گلدسته حرم امام رضا (ع) در مشهد و بر پشت آن تصویری از سقاخانه اسماعیل طلایی در صحن انقلاب حرم قرار دارد.
گفته می‌شود قدمت سقاخانه صحن عتیق حرم مطهر رضوی به دوره نادرشاه باز می‌گردد اما در دوره فتحعلیشاه، سردار اسماعیل خان که اهل سنگسر بوده به خاطر نجات جان شاه مقداری طلا هدیه گرفت و این طلاها را صرف این سقاخانه کرد.
چک پول یک میلیون ریالی ؛ تخت جمشید
تخت جمشید یا پارسه بازمانده‌ای از کاخ و شهری در دوره هخامنشیان هست. تخت جمشید بر اساس دستور داریوش بزرگ ساخته شد و در نزدیکی شهر شیراز قرار دارد. این اثر در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌هست.
